Dolar 10 TL'yi geçecek. Ekonomi uzmanları Dolar için 10 TL geçecek yorumlarını sebepleriyle anlattı.
Dolar 10 TL'yi geçecek. Ekonomi uzmanları Dolar için 10 TL geçecek yorumlarını sebepleriyle anlattı. Türkiye'de Dolar neden ve nasıl yükselecek sorusuna cevap verdik. Şimdi Dolar'ın neden yükseleceğini anlatalım.
Dolar Nasıl Yükselir ve Düşer?
Döviz kurundaki dalgalanmalar son zamanlarda çok yer kaplayan bir konu olamaya başladı. Döviz kurunun çok hareketli olduğu günümüzde en çok merak edilenlerden biri döviz kuru fiyatlarının bazı değişken etkenlere bağlı olarak artmasıdır. Yazımızda bu dalgalanmaların nedenlerini tam olarak açıkladık.
Dolar Neye Göre Yükselişe Geçer?
Döviz kurunu etkileyen ana faktörler; Fed'in kararı Uluslararası Para Fonu, uluslararası ticaret, cari açıklar, döviz arz ve talebi, enflasyondaki değişiklikler, ekonomik ilişkiler, iç ve dış faiz oranları, turizm ve dış ilişkiler olarak tanımlanabilir.
Bir ülke ithal edilen mal ve hizmetler için ihraç edilen mal ve hizmetlere ödediğinden daha fazla ödediğinde cari açık oluşur. Ülkenin cari hesap açığı döviz kurunun artması anlamına geliyor. Ayrıca para birimlerinin ve doların yükselişinin birçok nedeni var. Bu yazının devamında bu maddeleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Doların Yaygın Kullanımı Nasıl Başladı?
ABD dolarının piyasadaki hakimiyeti, İkinci Dünya Savaşı sırasında 1945 yılında Bretton Woods Anlaşması'nın imzalanmasıyla başladı. Bu anlaşma sonucunda şu gelişmeler yaşandı:
l Dünyada kullanılan tüm döviz ürünlerini ABD doları olarak endekslenmesi
l Doların altına karşılığında endekslenmesi
Bu kararlar neticesinde Amerikan Yüzyılı denen bir süreç başladı.
FED Nedir?
Sistem, 1913'te ABD Federal Rezerv Yasasında başladı. Sistem, bankaların genel organizasyonu olarak da bilinen birçok bankayı içermektedir.
Amerika Birleşik Devletleri'nde meydana gelen ve 1930'lara kadar süren Büyük Buhran sırasında para biriminin devalüasyonunu önlemeye yönelik bazı önlemler, Federal Rezerv'e verilen yetkilerdi. Bu çerçevede Fed, hükümet kontrolü olmaksızın kendi başına karar veren bir organizasyon haline gelmiş, kriz sonrası Fed'in fırsatları artmıştır.
FED’in Görev Tanımı Nedir?
Fed’in iş tanımı aşağıdaki iki önemli görevi içerir:
l Sıcak paranın piyasaya girmesine izin verin ve ekonomik koşulları değerlendirerek kullanılacak kredi faiz oranını belirleyin.
l Sorunsuz ve güvenilir bankacılık konseptleri geliştirin ve yaygınlaştırın.
Bahsettiğimiz görevler Federal Rezerv'in temel görevleridir. Ancak, bu hedeflere ulaşmak için güçlü yasal yetkilere sahip olması gerekir. Özerklik mutlak bir özelliktir, Büyük Buhran sırasında Federal Rezerv Kurulu'na verilen yetkilerden biridir ve o zamandan beri artmıştır.
FED Kararları Piyasayı Nasıl Etkiliyor?
ABD para politikası ile ilgili tüm kararlar, Federal Rezerv aracılığıyla alınır. Bu anlamda, döviz ürünlerinin de ABD doları olarak işaretlenmesi nedeniyle, Fed'in alacağı tüm kararlar, her ülkenin iç politikalarına ve durumuna bağlı olarak, olumlu ya da olumsuz etkiliyor.
Karşılıksız Dolar Piyasaya Nasıl Sürülmeye Başlandı?
1971'de, o zamanki ABD Başkanı Nixon, Bretton Woods Anlaşmasını iptal etti ve Milton Friedman ve Friedrich Hayek önderliğinde neoliberal bir borç anlayışını benimsedi.
Bu anlayışa ek olarak, ücretsiz ABD doları baskısı, dünyanın ekonomik gücü ve kaynaklarına yönelik talebi, tüketimsiz bir ekonomiden karşılamaya başlamıştır.
ABD Doları Arz ve Talep Dengesi
Talep, bir ürün veya hizmete artan ilginin sonucudur ve bu, o ürün veya hizmetin değerini artırır. Tüm tüketim malları gibi, para birimleri ve borsalar da öyledir. Bu nedenle, ABD doları bu kurala göre değerlenir veya amortismana tabi tutulur. Dolar fiyatı yükselirse talep artar. Şu anda yatırım trendlerinin de arttığı söylenebilir.
Ne kadar çok ABD doları satın alırsanız, piyasada o kadar az ABD doları olur, bu nedenle ABD dolarının değeri artar. ABD doları, satın alınan ABD dolarının döviz kuru üzerinden ulusal piyasaya girerse, ABD dolarının fiyatı yükselmeyecektir.
Ülkenin Dolar Rezervleri Nasıl Belirlenir?
Dolar rezervi, doların fiyatını belirleyen ana faktörlerden biridir. Yani ulusal pazardaki dolar miktarıdır. Bir ülkenin daha fazla dolar rezervine sahip olmasının yalnızca üç yolu vardır:
l Yabancı yatırımcılar mevduatı
l Büyük turizm sektörü
l Yüksek ihracat geliri oranı
Bu konularda bir denge sağlanırsa, ABD doları ülkede değer kazanmayacak, ancak sabit bir aralıkta kalacaktır. Elbette, bu terimlerin alt başlıkları söz konusu olduğunda, döviz kuru dalgalanabilir veya istikrara kavuşabilir.
Dolar Hangi Durumlarda Yükselir?
l Ülkedeki ABD dolarına olan talep, ülkedeki ABD doları kurundan yüksekse ABD doları yükselecektir.
l Yabancı yatırımcılar yatırım yapmadıkça ve mevcut yatırımcılar çekildikçe dolar yükselir.
l Siyasi krizler ve sorunlar doların yükselişinin sebeplerinden biridir.
l Turizm gelirindeki düşüş doların değer kaybetmesine neden olur.
l Üretim düşükse ve bir ülke talebi yurt dışından satın alarak karşılıyorsa, dolar istikrarlı bir seyir izlemeyecek, ancak yükselecektir.
Dolar Fiyatını Belirleyen Arz ve Talep Nasıl Azalır veya Artar?
Dolar fiyatını belirleyen değişken etkenler aşağıda "Ceteris Paribus" varsayımı altında değerlendirilerek listelenmiştir.
CDS primi: Ülkenin daha düşük CDS primi, ülkeye olan güveni artırır. Ülkeye olan güven arttığında sermaye girişi olacaktır. Fon girişi de dolar fiyatının düşmesine neden oldu.
Doğrudan veya dolaylı yatırım: Doğrudan veya dolaylı yatırım, ülkeye döviz girişini sağlar ve dolar fiyatı düşer.
Dünyanın ekonomik ve siyasi durumu: Dünya ekonomik ve politik olarak iyiyse, ülkeye fon girişi daha kolay olacak ve dolar fiyatı düşecektir.
Ekonomik kriz tahmini: Ekonomik kriz geldiğinde ABD dolarına olan talep artacak, dolayısıyla ABD dolarının fiyatı yükselecek.
Enflasyon baskısı: Bir ülkenin enflasyon oranı yüksekse, yani enflasyon baskısı varsa, ulusal para birimine olan güven azalacak ve o ülkenin vatandaşları ABD dolarına olan talebini artıracaktır. Bu nedenle ABD doları fiyatının artması beklenmektedir.
Fed faiz kararı: Fed faiz oranlarını yükseltirse dolar fiyatının yükselmesi bekleniyor.
İthalat ve ihracat: Ülkenin ihracat oranı yükselirse ülkeye akan döviz yükselir, dolar fiyatı düşer. İthalat hacmi çok artarsa ülke dışına döviz akacak ve döviz fiyatı artacaktır.
IMF ve benzeri kredi veren kurumlar: IMF ve benzeri kredi veren kurumlardan fon alındığında ABD dolarının fiyatının düşmesi bekleniyor.
Kredi derecelendirme kuruluşları tarafından verilen derecelendirmeler: Kredi derecelendirme kuruluşları ülke için olumlu kararlar aldıkça bu çerçevede fon ülkeye akmakta ve dolar fiyatı düşmektedir.
Makroekonomik göstergeler: Bir ülkenin makroekonomik göstergeleri olumlu ise, o zaman ülke ekonomisine olan güveni artıracak ve dolar fiyatında düşüşle sonuçlanan sermaye girişi olacaktır.
Merkez bankasının bağımsızlığı: İster gelişmiş ister gelişmekte olan ülkelerde, merkez bankasının tam bağımsızlığından bahsetmek zordur. Merkez bankasının bağımsızlığı ülkeye olan güveni artırmakta ve ülkeye döviz girişlerini artırmaktadır. Dolar döviz girişleri nedeniyle düştü.
Şeffaflık: Ülke ekonomisinin şeffaflığı, ülkeye olan güveni yeniden tesis etmiş ve ülkeye fon sağlamıştır. Ülkeye fonlar girdikçe dolar fiyatının düşmesi bekleniyor.
Siyasi kriz tahmini: Siyasi kriz sırasında ABD dolarına olan talep artar, dolayısıyla ABD doları fiyatları yükselir.
Turizm geliri: Ülkenin turizm geliri artarsa dolar değer kaybeder.
Denizaşırı işçilerin geliri: Yurtdışında çalışan insanlardan ülkeye para aktığında dolar fiyatının düşmesi bekleniyor.
İç faiz oranları: İç faiz oranlarının düşürülmesi dolar fiyatını artıracaktır.
