Enflasyon Nedir? Niçin Yükselir? Yüksek Enflasyonun Sonuçları Nelerdir?

Tüm dünya ülkelerinin ekonomide ya da hayat koşullarında mal ve hizmetlerinin fiyatlarında sürekli artış göstermesi enflasyonla ifade edilebilir.

Tüm dünya ülkelerinin ekonomide ya da hayat koşullarında mal ve hizmetlerinin fiyatlarında sürekli artış göstermesi enflasyonla ifade edilebilir. Bundan dolayı tüm dünya ülkelerinde ekonominin baş belalardan bir tanesi de enflasyon dersek abartmış olmayız.  Hiçbir dünya ülkesi enflasyonu sevmez ve istemez. Günümüz dünyasında enflasyon konusunu ele almayan hiçbir devlet yok gibidir. Peki, Eenflasyon nedir? Enflasyon niçin çıkar? Enflasyonun sonuçları nelerdir? Enflasyonla nasıl mücadele edilir? Gibi soruların cevaplarını sizler için araştırıp istifadenize sunduk.

Enflasyon Nedir?

Enflasyon sözcük anlamıyla mal ve hizmet fiyatlarında oluşan artış olarak tanımlayabiliriz. Yani enflasyon,  mal ve hizmet fiyatlarını genel anlamda seviyesini gösterir.  Bu seviye genel olarak sürekli artış gösterir. Kısacası enflasyon, mal, hizmet ve servislerde fiyatların sürekli olarak artması ve buna bağlı olarak insanların satın alma gücünün azalması olarak ifade edebiliriz.

Enflasyon ve Deflâsyon İlişkisi

Enflasyon ve deflasyon zıt olan iki karşıt terim dersek doğru bir tanım yapmış oluruz. Enflasyonda paranın değeri düşerken, deflâsyonda para arz seviyesinin azaltılması sonucu para değerinin yükseltilmesidir. Yani sonuçta paranın değer kazanmasıdır.

Enflasyon Türleri Nelerdir?

Kaynak türlerine ayırdığımızda karşımıza iki farklı enflasyon türü çıkar. Bunlar talep enflasyonu ile maliyet enflasyonudur.

Talep enflasyonu; toplam olarak talep seviyesinin arz seviyesini geçmesi neticesinde fiyat artışının süreklilik kazanması talep enflasyonunu doğurur. Yani, tüketim giderlerinde oluşan artışın ve buna bağlı para arz seviyesinin artmasından kaynaklanır. Bunu daha somut bir ifadeyle anlatmak istersek, şöyle ki; bir ülkede ithalat oranı ihracat oranından fazla ise burada bir dış ticaret açığı meydana gelir. Bu da doğal olarak para olan ihtiyacı artırır. Bu sebebe binaen ülkenin merkez bankası karşılıksız para basma eylemine gider. Lakin bu karşılıksız para basma eylemi sizin paranızın değerini diğer ülke paralarına karşı düşüren bir netice meydana getirir. Yani yerli paranın diğer paralara karşı değerini yitirmesidir. Daha önce aynı para ile daha çok şey alırken gelinen noktada bu alış azalmış olacaktır. Sonuç itibari ile talep enflasyonu ile karşı karşıya kalmış oluruz.

TC KİMLİK yazarak mesaj gönderin! QNB Finansbank SMS ile kredi başvurusu yapanlara 100.000 TL verecek!

Maliyet Enflasyonu ise; petrolde, hammadde ve buna benzer yerli ve yabancı girdi mallarında fiyatların artış göstermesi sonucu ortaya çıkar. Yani herhangi bir nedene bağlı olarak üretimde kullanılmakta olan girdi mallarında olan fiyatların artması, üretimde maliyet fiyatlarını oldukça artmasına sebep olur. Maliyet fiyatların artması da doğal olarak ürün fiyatlarını artıracaktır.  Bu şekilde üretim esnasında girdi olarak sayılan mal ve hizmetlerin maliyet oranlarında oluşan fiyat artışları ve bunun süreklilik kazanması bize maliyet enflasyonunu doğuracaktır.

Enflasyon Niçin Yükselir?

Dünya ülkelerinin hiç istemediği bir durumdur enflasyon. Çünkü ülke para değerinin düşmesi ve alım gücünün zayıflaması önemli bir sorundur. Hiçbir ülke bu durum ile karşı karşıya kalmak istemez. Daha çok nüfusun fazla ama kaynakların az olduğu ülkelerde enflasyon daha çok görülür. Peki, bir ülkede enflasyon niçin yükselir? İşte nedenleri;

• Enflasyonun yükselmesinde en ana neden tüketici gelirinin artması sonucu genel talepte artışın olmasıdır. İnsanlar gelirin artması sonucu daha çok mal ve hizmet almak ister. Lakin istenen mal ve hizmet kıt ise ve talepler karşılanamaz talep enflasyonu meydana gelir.


• Ülkede harcama toplamlarının gelir toplamını aşması neticesinde enflasyon nedeni olarak ifade edebiliriz. Çünkü harcama fazla ve gelir de buna paralel az olursa bütçe açığı meydana gelir. Neticede gelinen noktada, enflasyonun doğmasına neden olur.


• Girdi olarak kullanılan üretim maddelerinde fiyatların artış göstermesi üretim maliyetlerini artıracaktır. Üretim maliyeti artarsa ürün fiyatı da artacaktır. Fiyatlarda artarsa talep seviyesinin düşmesine neden olur ve böylece piyasanın durağanlaşmasına neden olur. Gelinen bu son nokta bize maliyet enflasyonu getirir. Ayrıca buna bağlı olarak faiz oranlarının yüksek olması ve oluşan devalüasyon gibi durumlar üretimde noktasında maliyetleri artıran baş aktörler olarak söyleyebiliriz


• Üretim miktarının bazı zamanlarda azalması ve sonuçta oluşan toplam talebin karşısında arzın düşmesini gösterir. Böylece üreticiler oluşan talebi karşılayamayacak ve enflasyon meydana gelecektir. 


• Her hangi bir nedene bağlı olarak ülke merkez bankasının karşılıksız para basması ve yerli para değerinin düşmesi enflasyonu doğurur.


• Bir ülkede ithalatın ihracattan fazla olması dış ticaret açığını meydana getirir. Ve buna bağlı olarak bütçe açığı oluşur. Ayrıca ülke ekonomisinde bütçe açığının oluşması enflasyonu doğurur.


• İthalat edilen mal ve hizmet fiyatlarının artması enflasyonu doğurur.

Yüksek Enflasyon Sonuçları Nelerdir?

Bir ülkede yüksek enflasyon varsa o ülkede hiç de hoş olmayan neticeler görülebilir. İşte yüksek enflasyonun sonuçları;

• Ülkede tüketicilerinin satın alma gücünü düşürür.


• Merkez bankası enflasyonu düşürmek adına para basar. Piyasaya daha çok para arzı sunmuş olur. Ama bu durum yerli para değerinin düşmesine neden olur.


• Ülkenin merkez bankası yükselen Enflasyon ateşini düşürmek için piyasaya daha çok para arzı sunar. Oysa piyasaya sunulan bu para arzı ülkenin para değerini düşürür. Bundan ötürü mal ve hizmet alımlarında bir azalış olur. Yani daha önce 100 TL’ye aldığın bir şeyi artık daha fazla paraya ya da aldığın malı daha az almaya maruz kalacaksınız.


• Ülke vatandaşlarının refah seviyelerinin düşmesine neden olur.


• Ülke gelir dağılımı bozulur ve adaletsizlikler yaşanmaya başlar.


• Girişimciler yeni çalışma sahaları oluşturmakta zorlanır hatta yeni iş sahaları açamaz duruma gelirler. Çünkü elinde bulundurduğu nakit parayı, değerli madenlere ya da dövize yatırarak daha çok gelir elde etmek ister. Dolayısıyla üretim gözden düşmüş olur.


• Ülke ekonomisinde dalgalanma olur ve iş istihdamında yavaşlama görülür.


• Oluşan giderleri karşılamak adına başka ülkelerden borç alma yoluna başvurulur. Böylece dış borçlanma meydana gelir.


• Ülke ekonomisi verimsizleşir.


• Ülke diğer ülkelere karşı rekabet gücünü kaybeder.


• Ülkeye gelecek olan yabancı yatırımca bu durumda kaçma yoluna gider.


• Ülkede ücretler düşer ve işçi çıkarmaları daha artar.


• Ülke psikolojik ve ekonomik yönden de olumsuz etkilenir.


• Ülkede bir çok firma konkordato ‘iflas’ duyurusu yapar.

Enflasyonla Nasıl Mücadele Edilir?

Ülke de oluşan enflasyonla mücadele etmek için bazı politikalar devlet tarafından yürütülür. O halde enflasyonla nasıl mücadele edilir? Devlet ne gibi adımlar atar ve nasıl politikalar yürütür? İşte sonuçlar;

Devlet erkânı enflasyonla mücadele etmek adına maliye ve gelirler politikası adı altında iki yöntem kullanır.

Maliye politikası; ekonomide hali hazırda olan düzeyi korumak ya da daha iyi seviyeye çıkarmak adına uygulanan politikalardır. Bozulan dengeyi düzeltmek adına kamu kesimi gelir ve giderlerini kullanarak bazı belirli politikalar kullanma yoluna gider. Bunun en bariz özelliği harcama kalemleri azaltılır. Bu harcama kalemleri ise, kamu harcamaları, cari harcamaları, transfer ve yatırım harcamaları olmak üzere dörde ayrılır. Öte yandan vergi yükünü artırarak enflasyonu oranını düşürmeye gitmek ayrı bir çözüm olarak kullanılmaktadır.

Gelirler politikası ise; bu politika türü genellikle Latin Amerika ülkelerinde uygulanmak birlikte, bu politika da fiyatlar ücretler ve kiraların dondurulması söz konusudur.  Bu yöntemle enflasyonun ateşi söndürülmeye çalışılır. Yalnız gelirler politikası kısa zamanlı uygulanan bir yoldur. Uzun süreli olması karaborsa piyasa faktörünü ortaya çıkartır ve hatta canlandırır. Bu da enflasyonla mücadeleye sekte vurarak yapılan emeği boşa çıkartmış olur.