Türkiye, geçtiğimiz Cuma kripto paraların yurt içinde kullanımına dair Merkez Bankası yasağı kararıyla uyandı. Karara göre, 30 Nisan itibariyle kripto para birimlerinin Türk piyasalarında alım-satım işlemleri kaldırılacak. Bu konuda birçok görüş kripto pa
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kripto para kullanımının ödemelerden tamamen kesilmesine ilişkin yönetmeliğini Resmî Gazete’de yayımladı. Bu yönetmelik yalnızca Türk kamuoyunda değil, uluslararası kamuoyunda da geniş yankı buldu.
Bir kesim kripto para birimlerinin yeni finans trendi olduğu ve önüne geçilemeyeceği yönünde görüş birliğindeyken diğer bir kesim de kripto paraların denetimine ilişkin tehditlere işaret ediyor. Birçok ülke, kripto paralara sert vergilendirmeler uyguluyor ya da yasaklar getiriyor. Türkiye’de geçtiğimiz Cuma günü, TCMB, “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmasına Dair Yönetmelik” başlıklı bildirgesini Resmî Gazete’de yayımladı. Karar, kripto varlıkların doğrudan ya da dolaylı şekilde kullanılamayacağına yönelik net bir şekilde sunuldu. Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerini kripto varlıklar üzerinden sunamayacak ve sağlayıcılar bu doğrultuda iş modeli geliştiremeyecek.
Türkiye işlem hacminde dünyada dördüncü, Avrupa’da birinci!
Özellikle Covid-19 döneminde göstermiş olduğu performans ile tüm dünyanın yatırım eğilimini üzerine çeken kripto paraya Türkiye’deki ilgi 1 milyonun üzerine çıktı. Bu sayı, Türkiye’yi kripto paraya dair işlem hacminde dünyada dördüncü, Avrupa’da da ilk sıraya oturttu.
Dünya kripto paralara vergi uyguluyor!
Dünya piyasalarına hızla giren kripto paralara farklı vergilendirme yöntemleri uygulanıyor. Almanya’da kâr üzerinden yüzde 40 vergi alınırken, 600 avronun altına vergi uygulanmıyor. ABD, kripto para sahibi olanlardan gelir vergisi alırken, Güney Kore’de al-sat işlemlerindeki kârdan yüzde 20, Polonya yüzde 24 vergilendirmeye yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Dünyada kripto para vergilendirmesine ilişkin belirsizlik halen sürüyor. Bu tartışmaların genel ekseni ise kripto para vergilendirmesinden gelir vergisi mi ya da doğrudan vergiler alınacağı mı ekseninde gerçekleşiyor. Bu hususta belirli olan durumlar yok değil. Örneğin, Avrupa Birliği kanadında, Avrupa Adalet Divanı kripto para alım satımında Katma Değer Vergi (KDV) uygulanmama kararı aldı.
Türkiye’nin kripto para çekincesi nedir?
Türkiye’nin kripto paraya yönelik endişesi büyük oranda mali suçlar ile ilişkilendiriliyor. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, kripto varlıklara ilişkin düzenlemenin Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) ekseninde olacağı sinyalini vermişti. Bakan Elvan’ın bu bağlamdaki açıklamasını şu sözlerle ifade etmişti:
"Son yıllarda gündemde yer alan kripto varlıklar, özellikleri itibarıyla kullanıcılarına bazı kolaylıklar sağlıyor olsa da, anonim bir yapıda olmaları dolayısıyla suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı faaliyetlerinde de yoğun olarak kullanılabilmektedir.
MASAK’ın görev ve yetkileri çerçevesinde ve bu suçlarla mücadele kapsamında kripto varlık alım-satım platformları gibi alanlarda faaliyet gösteren aktörlerden bilgi talep edilebilmektedir. Yapılan çalışma da MASAK’ın görev ve sorumlulukları içerisinde bulunmaktadır."
Türkiye kripto paralara vergi uygulayacak mı?
Türkiye’de kripto para piyasalarına ilişkin vergilendirme gündemdeyken TCMB ani bir kararla kripto para al-sat işlemlerine yasak koydu. Uzmanlar, kripto para piyasasına ilişkin dünya eğiliminin Türkiye’de de yankı bulacağı ve bu doğrultuda yönetimsel kararlar alınacağı yönünde görüş birliğindeler.
Kripto para borsalarında işlem yapılmaya devam edilebilecek mi?
Resmî Gazete’de yayımlanan kararda, kripto paralara ilişkin borsalarda işlem yapmaya dair bir ifade kullanılmadı. Ancak, kripto varlıkların transferine yönelik yasak, Türk yatırımcılarını dolaylı yoldan etkiledi. Yasakla, Türkiye’de kripto para ile herhangi bir satın alma ve iş modeli kurmaya yönelik engel getirildi.
Türkiye’de kripto para yasağı kalkar mı?
Kripto para, herhangi bir merkez bankasına bağlı olmayan, nakde alternatif olarak çalışan bir sanal varlık unsuru olarak yerini buldu. İlk defa ortaya atıldığında daha çok illegal unsurlara konu olmuş, terör, mafya, yasak kumar, hackerlik gibi sahalarda kullanıldı. Bu konuda bir görüş de mevcut finansal piyasaların, bankacılık sisteminin başlangıç noktasının da illegal olduğu şeklinde yankı buluyor. Başlangıç noktası, geleneksel para piyasalarıyla paralellik göstermesi, konunun doğası gereği görülüyor ve kripto paraların gelişiminin ve yayılmasının kaçınılmazlığı bu bağlamda değerlendiriliyor ve Türkiye’nin nihayetinde yasaklara düzenleme getireceği öngörülüyor.
Dijitalleşen dünyada dijitalleşen para: kripto para!
Merkeziyetsiz olarak algoritması kurulmuş kripto paralar, “dağıtık muhasebe defteri (ledger)” olarak tabir edilen finansal sistemi, belli blok zincirlerinin farklı bilgisayarlara kaydedilerek oluşturuluyor. Bu sistemler, blok zincir (Blockchain) olarak ifade ediliyor. İlk olarak 2009’da “Bitcoin” olarak Satoshi Nakamoto adlı bir Japon tarafından ortaya atıldığı iddia edilen kripto paranın, verinin, veri tabanlarının yeni nesil teknolojiler ile kullanılmasında devrimsel rolü olduğu öne sürülüyor. Devrimsel bakış açısından altı çizilmesi gereken ilk özellik, kripto paranın merkeziyetsiz bir buluş olması öne sürülüyor. Veri madenciliği, geleneksel tabiriyle muhasebe kaydı tutmaya eş değer olarak tutuluyor. Yani basitçe, muhasebe kaydını düzenli tutan kişilerin emekleri de kripto para ile ödeniyor.
Kripto para borsaları, geleneksel borsalara göre daha dirençli!
Çalışma prensibi, veri madenciliğine yönelik makine öğrenmesi algoritmaları olan kripto para piyasası, tüm kullanıcıların veri tabanlarının birbirlerinin veri tabanlarını biliyor olmasına yönelik olduğu ifade ediliyor. Kripto para madenciliği yapan bir kişinin bilgisayarına ilgili kayıtlar yapılır ve dijital rezervler bu şekilde herkes tarafından tanınır. Herkes tarafından tanınan bu sistem, istatiksel olarak tam dirençli “full robust” olarak anıldığı ifade ediliyor, yani bu durum, finansal bir varlık olarak manipüle edilmesi geleneksel para birimlerine göre oldukça zor olduğuna işaret ediyor. Bu veri tabanları, aynı zamanda dijital cüzdan (hardware wallet) olarak da ifade ediliyor.
Safa Kaçar
